Dłuższy bok szklarni jest zawsze skierowany ze wschodu na zachód, co przyczynia się do lepszego i dłuższego oświetlenia. W szklarni grzbiety są zawsze rozmieszczone wzdłuż długich boków konstrukcji. Wysokość grzbietów względem torów powinna być łatwa do utrzymania, nie większa niż 30-40 cm wysokości w stosunku do torów. Jak prawidłowo uprawiać i pielęgnować pomidory w szklarni. Nie jest tajemnicą, że pomidory to warzywa kochające światło. Dlatego wielu hodowców uprawia pomidory w szklarni. To w szklarni można stworzyć optymalne warunki do uprawy pomidorów. Uprawa pomidorów w szklarni jest dość trudna dla początkujących ogrodników. Jak przygotować podłoże do uprawy w tunelu foliowym? O tym jak ważny jest obornik i jego odpowiednie stosowanie opowiada Wojtek.Subskrybuj nasz kanał by nie Aby jednak pomidory mogły bez problemów przyswajać składniki pokarmowe z gleby, trzeba też przygotować dla nich odpowiednie podłoże. Zazwyczaj wystarczy im gliniasto-piaszczysta ogrodowa gleba o lekko kwaśnym odczynie (pH 5,5-6,5), ale można także zakupić gotowe podłoże do uprawy warzyw (pomidorów) o odpowiednim składzie i strukturze. Po zapłodnieniu gleba w szklarni powinna zostać wyrównana. Klasyczne metody lądowania . Po przygotowaniu gleby do uprawy pomidorów w szklarni, konieczne jest określenie, w jakiej odległości sadzonki powinny być posadzone, biorąc pod uwagę wysokość odmiany. W takim przypadku możesz użyć jednego z powyższych schematów lądowania. Obornik koński - zastosowanie w ogrodzie: * podwyższanie temperatury w przydomowej szklarni. Odczyn pH nawozu końskiego wynosi 6,8-8 (najniższe pH ma nawóz koni, które jadły ziemniaki). To oznacza, że prawie zawsze jest zasadowy (konie bardzo rzadko karmi się ziemniakami). Wielu ogrodników jest zainteresowanych odpowiedzią na pytanie, w jaki sposób szklarnia jest przygotowywana na wiosnę do sadzenia pomidorów. Jak przygotować pomidory i uprawiać ziemię? Te zabiegi trzeba wykonać jesienią. 2023-09-29. Autor: www.thinkstockphotos.com Przed zimą należy ziemię na opustoszałych grządkach przekopać i zasilić nawozami naturalnymi. Przed zimą należy odpowiednio zadbać o ziemię w ogrodzie. Po zakończeniu sezonu, szczególnie przy intensywnej uprawie warzyw, glebę w ogrodzie zaleca się W tym filmie pokażę jak zorganizować wnętrze szklarni - tunelu by pomidorom rosło się dobrze i była łatwa pielęgnacja. PORADNIKI OGRODOWE https://ebook.kasia.in/GADŻETY KUBKI I KOSZULKI OGRODOWE https://gadzety.kasia.in/SKLEP https://sklep.kasia.in/Autopromocja Płatna współpr khgJ0h5. W ogrodach przydomowych i działkowych, wśród warzyw uprawianych pod osłonami, pomidor klasyfikuje się na pierwszym miejscu. Wynika to z faktu, iż pomidor jest rośliną o wysokich wymaganiach cieplnych oraz świetlnych, a uprawa pomidorów w szklarni niesie liczne korzyści. Zobacz kiedy najlepiej sadzić pomidory oraz jak sadzić pomidory w szklarni aby wszystkie sadzonki się przyjęły, zdrowo rosły i obficie owocowały! Pomidory posadzone w szklarniFot. Przygotowanie miejsca do sadzenia pomidorów w szklarni Pomidor jest rośliną o dużych wymaganiach cieplnych oraz umiarkowanych wymaganiach co do wilgotności podłoża i gleby. W gruncie można go uprawiać tylko w okresie bezmroźnym, tj. od połowy maja do końca września. Uprawy szklarniowe pozwalają nam znacznie wydłużyć ten okres, w zależności od tego czy posiadamy szklarnię ogrzewaną, czy też nie, a także od dostatecznego doświetlenia szklarni. Zanim posadzimy pomidory w szklarni, musimy odpowiednio przygotować miejsce pod ich uprawę. Gleba pod uprawę pomidora powinna być zasobna w składniki pokarmowe, żyzna, o dobrej kulturze i odczynie lekko kwaśnym 5,5-6,5. Ziemię do sadzenia pomidorów w szklarni warto wzbogacić stosując obornik lub kompost w ilości 3-4 kg na 1m² uprawy. Nawóz mieszamy z glebą na głębokość 30-40cm. Dobrze jest także podczas przygotowywania stanowiska do sadzenia pomidorów pokryć powierzchnię zagonów cienką warstwą kory ogrodowej lub sieczką ze słomy. Ściółka ze słomy odbija światło, a więc stwarza lepsze warunki do fotosyntezy, zwłaszcza na początku uprawy pomidorów w szklarni. Zapylanie pomidorów. Jak zapylać pomidory pod folią? W uprawie pod folią pomidory trudniej się zapylają. Dzieje się tak, gdyż nie ma tu deszczu, wiatru i owadów, które naturalnie występują na terenie otwartym. Jeżeli chcemy mieć obfite zbiory, zapylanie pomidorów trzeba wspomóc. Zobacz jak zapylać pomidory pod folią aby uzyskać dużo smacznych owoców! Więcej... Kiedy sadzić pomidory w szklarni? Termin sadzenia pomidorów w szklarni w dużej mierze zależy od tego, czy szklarnia jest ogrzewana, czy też nie. W szklarni nieogrzewanej pomidory można sadzić od kwietnia, a zatem około miesiąc wcześniej niż w gruncie. Dzięki temu wcześniej dojrzeją ich owoce, a sezon uprawy znacznie się wydłuży, co wpływa na zebranie większego plonu. Podczas gdy uprawę pomidorów w gruncie kończy się około września, to w szklarni mogą one dojrzewać jeszcze do października. Sadzenie pomidorów w szklarniFot. Pomidory w szklarni ogrzewanej można uprawiać dwukrotnie w ciągu roku, tj. w okresie wiosennym i jesiennym. W okresie wiosennym najwcześniejszym terminem sadzenia pomidorów na miejsce stałe jest początek lutego (jeżeli mamy możliwość doświetlania rozsady w czasie jej produkcji w grudniu i styczniu) lub marzec (jeśli wcześniej produkujemy rozsadę rozsadę bez doświetlania). Zaś najodpowiedniejszym terminem sadzenia pomidorów w szklarni w uprawie jesiennej jest okres od 10 do 25 lipca. Rośliny z późniejszych nasadzeń zazwyczaj wykształcają zbyt małą liczbę gron i słabo zawiązują owoce. Jak sadzić pomidory w szklarni? Pomidory w szklarni sadzimy po 2 rzędy w odległości 40-60cm, a między nimi pozostawiając pasy 70-90cm. Odległość roślin w rzędach powinna wynosić 35-50 cm. Takie sadzenie bardzo ułatwia prace pielęgnacyjne, zabiegi ochrony roślin, oraz zbiór owoców, a także umożliwia większy ruch powietrza w szklarni, zapobiegając nadmiernej wilgotności. W szklarniach wolno stojących o kierunku wschód-zachód rzędy pomidorów powinny biec z północy na południe, co zapewnia równomierne oświetlenie, a ponadto skraca odległość pomiędzy końcami rzędów a korytarzem komunikacyjnym. Uprawa pomidorów w tunelu foliowym Uprawa pomidorów w tunelu ma wiele zalet, gdyż tunel zapewnia pomidorom ciepło potrzebne do ich wzrostu, chroni je przed wiatrami i deszczem, a także stanowi barierę dla szkodników. Zobacz jak wygląda uprawa pomidorów w tunelu foliowym, jak przeprowadzić sadzenie pomidorów w tunelu, a także jakie są najlepsze odmiany pomidorów do uprawy w tunelu foliowym. Więcej... Ziemię przed sadzeniem pomidorów w szklarni należy wyrównać. Po wyznaczeniu rzędów, a następnie odległości roślin w rzędach, przystępuje się do wykonywania dołów. Najpraktyczniej jest w tym celu użyć specjalnego dołownika, który wbija się w ziemię w miejscu sadzenia rośliny. Pomidory sadzi się na taką głębokość, na jakiej rosły w doniczkach, a następnie podlewa punktowo wodą w ilości nie przekraczającej 1 litra na roślinę. Jak podwiązać pomidory? Po posadzeniu rozsady pomidorów w szklarni powinniśmy podwiązać rośliny za pomocą sznurka do drutu rozciągniętego wzdłuż rzędu roślin. Do tego celu najlepiej używać drutu stalowego ocynkowanego, o średnicy 4 mm. Drut rozciągnięty nad rzędem pomidorów powinien być umocowany w górze do konstrukcji szklarni w odstępach nie większych niż 4-5m. Zasada podwiązywania pomidorów jest prosta, bowiem jeden koniec sznurka podwiązujemy do drutu na wysokości 190-210 cm nad powierzchnią gleby, natomiast drugi okręcamy spiralnie wokół łodygi, począwszy od wierzchołka pomidora, i luźno zawiązujemy w odległości około 10cm od szyjki korzeniowej. W miarę wzrostu rośliny, okręcamy łodygę wokół sznurka zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Podczas wzrostu pomidorów warto stosować ekologiczne opryski na pomidory preparatami z pokrzyw, żywokostu czy skrzypu, które wspomogą wzrost i rozwój pomidorów, a także zmniejszą podatność na choroby grzybowe. Gnojówka z pokrzywy to także najbardziej ceniony naturalny nawóz do pomidorów, który warto stosować również w uprawie szklarniowej tych warzyw. Przeczytaj również: Jak uprawiać warzywa w tunelu foliowym? W tunelach foliowych możemy uprawiać wiele gatunków warzyw, a nasze zbiory będą obfite i zdrowe. Zobacz jak uprawiać warzywa w tunelu foliowym aby uzyskać jak najlepsze efekty. Oto sprawdzone sposoby na smaczne i zdrowe warzywa spod folii + praktyczna tabelka z terminarzem wysiewów warzyw w tunelu! Więcej... Terminy siewu warzyw. Pobierz nasz praktyczny kalendarz! Zobacz nasz praktyczny kalendarz siewu warzyw i w prosty sposób dowiedz się kiedy i w jaki sposób wysiewać w ogrodzie najpopularniejsze warzywa. Kalendarz możesz też pobrać w wersji do wydrukowania! Więcej... Pomidory - wysiew, sadzenie, uprawa, odmiany Pomidory to warzywa bardzo lubiane i często pojawiające się na naszych stołach. Jednak w pomidorach jakie dziś kupujemy w sklepach ciężko jest odnaleźć wspaniały smak pomidorów, znany większości z nas z dzieciństwa. Dlatego warto zająć się samodzielną uprawą pomidorów we własnym ogrodzie. Oto podstawowe wymagania uprawowe pomidorów oraz odmiany najlepsze do uprawy amatorskiej. Więcej... Opracowano na podstawie: Głosiewski W., Pomidory szklarniowe, PWRiL, 1988, s. 129-131; Jean-Marie Polese, Uprawa pomidorów, Wydawnictwo RM, s. 60; Siebeneicher G., Podręcznik rolnictwa ekologicznego, PWM, s. 260. Jedną z ważniejszych cech gleby pod uprawę roślin jest jej pH. Jak się okazuje większość roślin uprawianych w domu czy w ogrodzie rośnie lepiej na ziemi kwaśnej lub lekko kwaśnej niż na najczęściej występującej glebie zasadowej. Dowiedz się, jak zakwasić ziemię, aby zapewnić swoim roślinom najlepsze warunki do wzrostu. Przejdź do następnych akapitów: pH gleby – po co ją zakwaszać? Rośliny kwasolubne w ogrodzie i na działce Jak sprawdzić pH gleby? Jak zakwasić ziemię w doniczce? Jak zakwasić ziemię - domowe sposoby Jak zakwasić glebę - wybieramy gotowe nawozy Każdy hodowca roślin wie, jak ważny jest dobór odpowiedniej gleby i jak ona wpływa na kondycję i rozwój rośliny. Pierwszym krokiem przed posadzeniem rośliny jest sprawdzenie wymagań glebowych i dobór odpowiedniego podłoża. W hodowli roślin doniczkowych możesz sięgnąć do gotowych mieszanek, które mają odpowiednie pH i skład. Jednak podczas uprawy roślin ogrodowych nie jest to już takie proste. Nie musisz jednak hodować jedynie roślin, które wyrosną na glebie, którą masz na swojej działce. Prostymi sposobami możesz zmienić jej pH. Dziś podpowiadamy, jak sprawdzić pH gleby i jak zakwasić ziemię w doniczce, na działce czy w ogrodzie. pH gleby – po co ją zakwaszać? Każda roślina ma swoje wymagania glebowe, które wynikają z ich uwarunkowań genetycznych i pochodzenia. Pomimo że w swoim ogrodzie lub na działce prawdopodobnie masz glebę zasadową bądź o odczynie obojętnym – taka najczęściej występuje na terenie Polski, to nie znaczy, że nie możesz hodować roślin kwasolubnych. Dowiedz się jednak, jak zakwasić ziemię. Od odczynu pH tak naprawdę zależy, ile dana roślina jest w stanie pobrać z gleby składników mineralnych niezbędnych do jej wzrostu. Przykładowo warto wiedzieć, jak zakwasić glebę pod pomidory, ponieważ gleba o odczynie większym niż 7 pH będzie powodować niedobory u rośliny i większą podatność na choroby. Podobnie jest z roślinami ozdobnymi jak azalie czy hortensje. W ich przypadku również ważne jest, aby wiedzieć, jak zakwasić ziemię pod hortensję lub azalię i jak rozpoznać, że tego właśnie krzew potrzebuje. Azalie na glebie zasadowej przestają rosnąć, ich zdrewniałe pędy pokrywają się porostami, co oznacza, że kora na nich nie pęka i nie rozwija się. Ponadto krzew wypuszcza o wiele mniej pąków kwiatowych. Rośliny kwasolubne w ogrodzie i na działce Wśród najczęstszych roślin ozdobnych uprawianych w ogrodach i na działkach są azalie oraz różaneczniki. Rośliny te wymagają gleby o odczynie kwaśnym i pH mieszczącym się w przedziale 4–5. Hortensja ma nieco większy zakres dopuszczalnego pH wynoszący od 4–5,5 podobnie jak wrzos pospolity. Jednak już wrzośce lubią bardziej kwaśną glebę o pH 4–4,5. Najbardziej kwasolubna jest skimia japońska (pH 3,5–4,5), z kolei magnolie preferują glebę jedynie lekko kwaśną (5–6 pH). Także wiele warzyw i owoców uprawianych w ogrodach, na działkach czy nawet w doniczkach na balkonie wymaga zakwaszenia gleby. Należą do nich: borówka amerykańska (3,5–4,5 pH), żurawina (3,2–4,5 pH), pomidory (5,5– 6,5 pH). Warto też wiedzieć, jak zakwasić glebę roślin doniczkowych, ponieważ także wśród tych roślin uprawianych w domu często spotykane są odmiany kwasolubne. Należą do nich: anturium, fiołki afrykańskie, trzykrotki, maranty, peperomie, paprocie, kamelie. Wymagają one gleby o pH mieszczącym się w zakresie 4,5–5,5. Jak sprawdzić pH gleby? Aby określić pH gleby na swojej działce czy w ogrodzie, warto zwrócić uwagę, jakie rośliny naturalnie na niej rosną. Najczęściej na nieużytkach można zauważyć koniczynę czy pokrzywę, które rosną na glebie o odczynie zasadowym. Jeśli jednak ziemia ma lekko kwaśny odczyn, możesz znaleźć na niej rdest ptasi, łopian, osty czy dziką różę. Z kolei na kwaśnej ziemi występują wrzosy, skrzyp i babki. Warto jednak pamiętać, że gleba w różnych fragmentach ogrodu może mieć inny skład i tym samym nieco inny odczyn. Ponadto pH gleby się zmienia. Nawet jeśli przeprowadzisz zakwaszenie gleby, pod wpływem podlewania wodą kranową dostarczasz jej dużo wapnia i tym samym zmieniasz jej odczyn na bardziej zasadowy. Jest to szczególnie ważne w hodowli roślin doniczkowych, do której wybierasz gotowe mieszanki. Ważne jest, aby wiedzieć, jak zakwasić ziemię domowym sposobem i przeprowadzić to w przypadku, gdy pH gleby się zmieni. Najskuteczniejszą metodą sprawdzenia pH gleby jest użycie specjalnego kwasomierza glebowego z płynem Heliga. Aby z niego skorzystać, pobierz niewielką próbkę ziemi i umieść ją na dołączonej podstawce, następnie zalej ją płynem. Pod wpływem zawartych składników płyn zmieni kolor, który należy porównać do skali na pojemniku. W ten sposób odczytasz pH gleby i w razie czego zakwasisz ją, aby odpowiadała wymaganiom hodowanej rośliny. Jak zakwasić ziemię w doniczce? W uprawie doniczkowej do zakwaszenia gleby można użyć produktów, które znajdziesz w kuchni. Jak zakwasić ziemię domowym sposobem? Możesz do tego użyć kwasku cytrynowego lub octu. Z octem jednak uważaj. Lepiej nim zakwaszać ziemię przed zasadzeniem rośliny. Z kolei kwasek cytrynowy nie zakwasi Ci jej w dużym stopniu podobnie jak fusy z kawy. Fusy z kawy mają jednak wiele zalet. Pomimo tego, że obniżają glebę jedynie do lekko kwaśnej, to jednak dostarczają roślinom wiele składników odżywczych. Sposób ten jest doskonały do odżywiania roślin kwasolubnych i do utrzymywania gleby w lekko kwaśnym odczynie. Jeśli wybrałeś do uprawy rośliny gotowe podłoże o odpowiednim ph, jednak z czasem stała się ona zasadowa, wówczas jak zakwasić ziemię? Domowe sposoby nie zawsze są skuteczne. Możesz jednak sięgnąć po odżywki do konkretnych roślin, które nie tylko dostarczają składników mineralnych, ale także zakwaszają glebę. Jak zakwasić ziemię – domowe sposoby Także w ogrodzie nie musisz od razu sięgać po zakwaszające preparaty mineralne. Możesz zakwasić glebę w bardziej naturalny sposób. Podsyp roślinę kwaśnym torfem Jeśli w Twoim ogrodzie przeważa gleba zasadowa, możesz roślinę kwasolubną podsypać kwaśnym torfem. Wówczas deszcz przetransportuje składniki gleby niżej i zakwasi ziemię, w której rośnie azalia czy hortensja. Sposób ten jest naturalny i szybko zakwaszający glebę, jednak krótkotrwały. Zakwaszona gleba utrzymuje się góra na jeden rok. Torfem zatem należałoby podsypywać roślinę co roku. Mieszanka z kompostem z igliwia Innym sposobem jest kompost z igliwia. Jak zakwasić glebę tym sposobem? Wystarczy, że do ziemi pod rośliną kwasolubną dodasz igieł, kory czy nawet szyszek drzew iglastych. Rozkładając się, stworzą zakwaszający kompost. Na efekty zakwaszenia musisz jednak trochę poczekać, jednak są one o wiele trwalsze niż podsypanie torfem. Warto więc obie metody łączyć ze sobą. Jak zakwasić glebę – wybieramy gotowe nawozy Oprócz naturalnych sposobów możesz sięgnąć po gotowe preparaty mineralne zakwaszające glebę. Zakwaszanie siarczanem amonu Jest to jeden z najszybszych sposobów na zakwaszenie gleby. Wystarczy siarczanem amonu posypać ziemię wokół rośliny. Podobnie działa siarczan potasu i magnezu. Preparaty te oprócz tego, że zmieniają pH ziemi, to dostarczają jeszcze takich składników mineralnych jak: fosfor, potas czy magnez. Gotowe nawozy i odżywki Zakwaszające właściwości mają także gotowe odżywki i nawozy. Ich stosowanie jest najprostsze. Nie wiesz, jak zakwasić glebę pod pomidory? Wybierz nawóz do pomidorów Substral. A może Twoja hortensja nie wygląda najlepiej i nie wiesz, jak zakwasić ziemię pod hortensje? Najlepiej zastosować wówczas nawóz do rododendronów i azalii Agrecol. Podobnie do tych nawozów działa zakwaszacz do borówek. Możesz użyć uniwersalnego preparatu zakwaszającego glebę do wszystkich roślin kwasolubnych lub wykorzystać zakwaszacz do borówek znajdujący się w składzie nawozu do borówek Biopon. W przygotowaniu podłoża pod hodowlę roślin nie zapomnij sprawdzić, jakie ma pH. Jeśli wykracza ono poza zakres optymalny dla danej rośliny, zakwaś ją domowymi sposobami, naturalnymi lub sięgając po odpowiednie preparaty mineralne. Wszystko, co potrzebujesz do udanej hodowli roślin ozdobnych i jadalnych znajdziesz w ofercie Castoramy. Co łączy profesjonalną szklarnię z tą na działce ROD? Nic, oprócz nazwy szklarnia, bo nawet materiał, z którego są budowane jedne i drugie jest inny. Tak samo odmienne jest podejście do procesu odkażania. To co wolno profesjonalistom pod kątem stosowanych rozwiązań, w większości przypadków nie wolno amatorom, którzy mogliby sobie uprawy amatorskiej pod osłonami nie jest łatwe, ale gdy się regularnie dba o glebę i o rośliny, to można zapanować nad organizmami szkodliwymi jakie się tu pojawiają. Profilaktyka to jednak klucz do sukcesu, stąd też bardzo ważne jest po zakończonym sezonie uprawy „odkażanie tunelu/szklarni”, ale rozumiane raczej jako niechemiczne ograniczanie obecności w miejscu uprawy materiału infekcyjnego patogenów (wirusy, bakterie, grzyby) i stadiów rozwojowych niektórych szkodników obecnych w uprawach pod osłonami. Usuwamy resztki roślin ze szklarni/tunelu Jest to podstawowy, niechemiczny sposób ograniczania liczebności w kolejnym sezonie wegetacyjnym zwłaszcza patogenów, których stadia zimujące (przetrwalnikowe) znajdują się na porażonych liściach, łodygach, korzeniach, ale także i na owocach opadłych na glebę. Dodatkowo zbieranie resztek ogranicza niektóre szkodniki. Zaleca się, aby takie pozostałości roślin poddać kompostowaniu, zakopać lub wywieść z działki, gdyż palenie resztek roślin, często wilgotnych jeszcze staje się zabiegiem pogłębiającym problem smogu w terenach miejskich i wiejskich. Usuwamy wszystkie chwasty Chwasty, gdy występują licznie w szklarni/tunelu niepotrzebnie okradają nasze rośliny z wody, pokarmu, ale także ograniczają głównie wiosną im dostęp do światła i stanowiska, gdy się ich nie usuwa. Trzeba jednak pamiętać o tym, że na wielu gatunkach mogą rozwijać się choroby i szkodniki, które z nich przedostają się na rośliny jakie uprawiamy, w tym na niektórych mogą zimować. W czasie wegetacji, ale i po jej zakończeniu należy chwasty usuwać spod osłon, aby nie były miejscem zimowania organizmów szkodliwych. Uproszczone zmianowanie roślin Wprowadzenie płodozmianu do szklarni/tuneli jest bardzo trudne z uwagi na ograniczoną powierzchnię, ale także i na dobór roślin jakie się uprawia pod osłonami, którymi są głównie pomidor, papryka, ogórek, często poprzeplatane choćby rzodkiewką, cebulą, koperkiem czy sałatą lub rosnącymi w sąsiedztwie bakłażanami. Trzeba jednak w miarę możliwości pilnować zasady, aby na tym samym miejscu nie rosła ciągle ta sama roślina, co sprzyja uszkadzaniu jej przez organizmy szkodliwe. Nawozy zielone - zmylmy szkodniki i patogeny Nawozy zielone są powszechnie wykorzystywane jako element wprowadzania materii organicznej do gleby, w tym cennych składników odżywczych dla roślin jakie będą później uprawiane. Gorczyca biała, facelia, lucerna, koniczyna, łubiny, gryka, seradela, wyka ozima, rzodkiew oleista, rzepak ozimy, nostrzyk, peluszka to przykłady roślin jakie powszechnie się wysiewa w uprawach pod chmurką, ale można je również wysiewać w uprawach pod osłonami. Nie zawsze trzeba patrzeć na to, że choćby nie zakwitną, gdyż zakończy się okres wegetacji, ale przy ich użyciu w szklarniach/tunelach raczej chodzi o to, że oprócz wprowadzenia materii organicznej, rozluźnienia struktury gleby itd. nawozy te mogą odegrać pozytywną rolę w ograniczaniu patogenów i szkodników. Pamiętać należy, że rośliny wydzielają różne substancje do gleby oprócz choćby gazów, które mogą mylić niektóre organizmy szkodliwe albo im nie sprzyjać lub sprzyjać. Tak zwane rośliny pułapkowe są choćby stosowane do ograniczania nicieni – taka roślina im sprzyja, ściąga do siebie, ale człowiek później ją wyrywa z korzeniami i usuwa razem ze szkodnikami. Nawozy zielone w szklarni mają także za zadanie uzupełnić bardzo uproszczony płodozmian jaki tam się stosuje albo wręcz monokulturę, gdy np. cały czas uprawia się w tych miejscach tylko pomidory. Co zrobić ze ściółką w szklarni/tunelu? W uprawie amatorskiej coraz częściej stosuje się w tunelach/szklarniach różnego rodzaju ściółkowanie, które ma ograniczać parowanie wody z gleby. Jest to słuszne działanie, które ogranicza konieczność częstego podlewania, ale powstaje pytanie co zrobić z tymi ściółkami po zakończeniu wegetacji, gdyż mogą na nich być zgromadzone zarodniki grzybów patogenicznych, ale także przetrwalniki wirusów czy bakterii oraz różne szkodniki (jaja, larwy dorosłe)? Gdy stosuje się włókniny to zwykle są one usuwane, ale gdy są to ściółki naturalne np. sieczka słomy, trociny z roślin liściastych, zrębki i inne to wówczas są dwa sposoby – albo zebrać i wywieść, albo dokładnie przekopać i wdrożyć metodę przyspieszenia rozkładu materii organicznej. Przekopywanie gleby z resztkami roślin Przekopywanie gleby przed nastaniem zimy to bardzo stary zabieg stosowany w ogrodnictwie. Jest on odpowiednikiem orki zimowej. W uprawie pod osłonami w uprawie amatorskiej jest to bardzo zabieg sanitarny, gdyż w tej osłoniętej przestrzeni, która niekiedy jeszcze jest ograniczona i odizolowana od zewnątrz fundamentami, mogą się gromadzić szkodniki i patogeny. Przekopanie oprócz tego, że przykrywa materię organiczną, w tym fragmenty roślin uprawnych zawierających patogeny i szkodniki warstwą gleby, to z drugiej strony wydobywają na zewnątrz te, które były położone głębiej, co zwiększa szansę, że przez okres zimy np. wskutek przesuszenia wierzchniej części gleby ulegną zniszczeniu. Przy przekopywaniu ściółki trzeba mieć jednak na uwadze to, że proces jej rozkładu powinien odbywać się w warunkach tlenowych, przy współudziale mikroorganizmów i makroorganizmów, dlatego też zbyt głęboko nie powinno się przykrywać resztek glebą ciężką, zbitą z tendencją do zlewania się. To ważne, żeby nie dopuszczać do zbyt silnego rozwoju bakterii beztlenowych, gdyż mogą wówczas rozwijać się w większej liczebności denitryfikatory, a także pojawić się związki o działaniu toksycznym na rośliny np. większe ilości alkoholi, czy też amoniaku. Biopreparaty przyspieszające rozkład resztek roślinnych Tak jak w ogrodnictwie powszechne jest stosowanie specjalnych biopreparatów przyśpieszających proces kompostowania, tak i w uprawach pod chmurką i pod osłonami można korzystać z podobnych rozwiązań. Stosuje się tu specjalne preparaty zawierające głównie wyselekcjonowane bakterie, które przyspieszają rozkład martwej materii organicznej, a tym samym procesy jej humifikacji. Takie przyspieszanie rozkładu resztek roślin ma duże znaczenie w ograniczaniu chorób i szkodników, które zimują we fragmentach tkanek roślin opadłych na glebę, w tym w korzeniach jakie pozostały w glebie. Patogeny tracą pożywkę, na której znajduje się choćby ich grzybnia czy też zarodnie z zarodnikami, a szkodniki miejsce spoczynku ich jaj, larw lub osobników dorosłych. Nie każdy gatunek dobrze zimuje w czystej glebie, gdzie czyha na nie wiele zagrożeń albo związanych z warunkami środowiska np. susza, zbyt duża wilgotność, albo wrogowie naturalni. Przyśpieszanie rozkładu resztek roślinnych ułatwia również późniejszą uprawę gleby, gdyż łatwiej się rozpadają na mniejsze fragmenty, nie blokują kiełkujących roślin itp. Przy stosowaniu różnych biopreparatów mikrobiologicznych pod osłonami trzeba jednak pamiętać o jednym – to żywe organizmy, które do życia potrzebują dobrych warunków zwłaszcza wilgotnościowych, dlatego doprowadzenie do suszy w tunelu/szklarni sprawi, że wiele z nich zginie lub wejdzie w stan przetrwalnikowy. Z tego powodu przed zamknięciem szklarni/tunelu na zimę warto odpowiednio podlać glebę i ją kontrolować przez zimę. Gdy nie ma mrozów w zimie, może zaistnieć niekiedy potrzeba podlania gleby pod osłonami, aby nie wyschła na wiór. W suchej glebie nie następuje prawidłowo rozkład resztek roślin. Mikroorganizmy rozkładające resztki środków ochrony roślin Często się o tym zapomina, ale różne mikroorganizmy występujące naturalnie w środowisku glebowym (o ile nie jest to podłoże zdegradowane) odgrywają bardzo dużą rolę w procesie rozkładu różnych substancji chemicznych, w tym pochodzących ze środków ochrony roślin jakie są stosowane w rolnictwie i ogrodnictwie. Biorą one zatem aktywny udział w oczyszczaniu środowiska glebowego z wszelkich chemicznych obciążeń, jakie człowiek wnosi swoimi działaniami. Z tego powodu dąży się do tego, żeby gleba była żywa, bo tylko wówczas spełnia swoją funkcję, z której potem człowiek może korzystać. O żywej glebie był już krótki materiał na naszym portalu, który dostępny jest TUTAJ. Dbamy o czystość szklarni/tunelu Tak jak w domu dbamy o porządek, tak również należy robić to w uprawach pod osłonami. Z uwagi na ograniczoną cyrkulację powietrza w wielu zakamarkach tuneli/szklarni gromadzą się zarodniki patogenów, czy też przetrwalniki wirusów i bakterii. Podobnie jest ze szkodnikami. Ukrywają się w elementach konstrukcji, na resztkach roślinnych, a także w glebie. W przypadku szklarni oraz tuneli wielosezonowych, w których nie ściąga się na zimę folii, warto za pomocą choćby mydła potasowego lub płynu do mycia naczyń dokładnie przemyć ścianki usuwając z nich resztki gleby i zaschłych fragmentów roślin. Mogą to być bowiem miejsca zimowania patogenów oraz niektórych szkodników. Dodatkowo można wdrożyć dezynfekcję takich powierzchni używając choćby różne środki oparte na alkoholach, ale i innych substancjach chemicznych dopuszczonych np. do przemysłu spożywczego. Wiele z nich obok działania grzybo- i bakteriobójczego ma także działanie wirusobójcze, co może wspomóc walkę z wieloma groźnymi chorobami roślin, zwłaszcza pomidora. Dodatkowo warto miotełką wymieść spod elementów konstrukcji różne zanieczyszczenia, gdzie mogą kryć się szkodniki. Podobnie ze stykiem konstrukcji z fundamentem. Czyścimy i odkażamy narzędzia ogrodnicze Osoby dokonujące cięcia roślin w ogrodzie zwykle wiedzą, że regularne zanurzanie sekatora w płynie dezynfekcyjnym ogranicza przenoszenie szkodliwych mikroorganizmów z rośliny na roślinę. Podobnie powinno się robić w uprawach szklarniowych. Sprzęt używany na zewnątrz powinien przed jego użyciem pod osłonami powinien być oczyszczony z resztek gleby i roślin, w tym warto go zdezynfekować. Podobnie to działa w drugą stronę. Takie działanie obok ograniczania przenoszenia bakterii, wirusów i grzybów ogranicza również przenoszenie choćby jaj lub larw szkodników, w tym choćby nicieni. Wypalanie Nie popieramy jako DIONP zaleceń wskazujących na to, że glebę ze szklarni powinno się po zakończonym sezonie sterylizować termicznie prażąc ją w wysokiej temperaturze. Takie działanie w szklarniach i tunelach amatorskich jest niepotrzebne, w tym obok niszczenia nasion chwastów, zarodników grzybów, bakterii, wirusów czy też szkodników niszczy się w ten sposób gatunki pożyteczne oraz neutralne gospodarczo, które odgrywają kluczową role w procesie obiegu materii i przepływie energii w przyrodzie. Osobiście patrząc na to ile ziemi nawet z małej szklarenki trzeba wywieść celem poddania jej procesowi prażenia uważamy, że jest to zbędna praca fizyczna. Sterylizacja termiczna gleby jest dopuszczalna w uprawie amatorskiej wówczas, gdy wykryje się w glebie gatunki inwazyjne lub kwarantannowe, ale w normalnych warunkach proces ten niszczy życie w glebie oraz strukturę samej gleby. Proces ten jest tak samo szkodliwy dla gleby jak wypalanie traw. Nie polecamy go. Czymś innym jest jednak powierzchniowe użycie płomienia. Takie oddziaływanie wyższej temperatury tylko na powierzchniową warstwę gleby na głębokość nie większą niż 1 cm może pozytywnie przyczynić się do ograniczenia nasion chwastów jakie opadły z roślin, ale także zarodników patogenów lub niektóre szkodniki znajdujące się tuż przy powierzchni. Zabieg opalania wykonuje się zwykle opalarką gazową, ale trzeba pamiętać, żeby nie nadużywać tej metody, w tym nie przesadzać z nagrzewaniem gleby (ma to być tylko opalenie wierzchniej warstwy a nie spopielenie jej). Nie powinno się też wykonywać tego procesu, gdy w glebie jest dużo ściółki, co może spowodować jej zapalenie się. Przed opalaniem dokładnie zbiera się ściółkę. Procesu opalania nie poleca się wykonywać na przekopanej glebie. Proces opalania można wykonać także wczesną wiosną, zanim ruszą prace pielęgnacyjne w szklarni/tunelu, tak aby ogniem zniszczyć kiełkujące chwasty. To ekologiczny sposób ich usuwania, acz znów trzeba uważać, aby nie uszkodzić, nie spalić konstrukcji osłon np. folii czy też pleksi. Odkażanie dwutlenkiem siarki Jest to stary sposób gazowego odkażania szklarni i tunelów, w którym wykorzystuje się nawóz siarkowy połączony choćby z saletrą potasową bądź nadmanganianem potasu celem wywołania reakcji termicznej, efektem którego po podpaleniu jest wydzielanie się toksycznego dla grzybów i szkodników (w tym człowieka) gazu jakim jest dwutlenek siarki. Proces odkażania oparami wykonuje się w temperaturach plusowych, powyżej 10 stopni Celsjusza. Poleca się, aby uprzednio zwilżyć powierzchnię gleby, w tym można (lub nie) ją wcześniej przekopać, ale także warto zwilżyć materiał użyty na osłony (szkło, folię, pleksę) przed 1 metr sześcienny powierzchni zaleca się użyć 15 gramów siarki (na 50 metrów kwadratowych powierzchni używa się 1 kg siarki). Celem skutecznego zagazowania powierzchni do 1 kg siarki dodaje się 50 g saletry potasowej lub 20 g nadmanganianu potasu. Gdy potrzebna jest mniejsza lub większa ilość to na zasadzie proporcji łatwo dawki proces podpalania musi być bezpieczny, dlatego stosuje się podkładki np. z blachy lub płyt betonowych na których ustawia się metalowe pojemniki, w których tworzy się mieszankę siarkowo-potasową. Po podpaleniu (np. dodając nieco alkoholu lub denaturatu) natychmiast się ucieka z pomieszczenia zamykając szczelnie drzwi tunelu/szklarni. Proces gazowania powinien trwać kilka godzin, w tym absolutnie nie wolno w pobliżu przebywać człowiekowi oraz zwierzętom. Opary dwutlenku siarki są silnie trujące, dlatego też kto nigdy tego nie robił nie powinien przeprowadzać tego procesu. Jest niebezpieczny. Po zakończeniu gazowania całą szklarnię/tunel należy przewietrzyć nie wchodząc do wnętrza w tym czasie przez kilkanaście godzin. Muszą wszystkie opary zostać wywiane z wnętrza przez ruch zdarzały się przypadki pożarów tuneli foliowych, gdy nie zachowano bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że siarkowanie tuneli skraca okres żywotności folii - należy więc rozważyć sensowność takiego zabiegu, ewentualnie wykonywać go raz na 2-3 lata. Badaj pH gleby w szklarni/tunelu Decydując się na użycie siarki do odkażania trzeba pamiętać, że przyczynia się ona do zakwaszenia gleby. Po siarkowaniu za pomocą pH-metru należy zatem sprawdzić odczyn gleby. Nie można jednak zapominać o tym, że pH gleby należy badać cały czas pod osłonami, tak aby zapobiec pojawowi niektórych chorób fizjologicznych choćby opisanej na portalu DIONP - suchej zgniliźnie wierzchołkowej owocu pomidora związanej z niedoborem wapnia. Nieuregulowane pH gleby w uprawach pod osłonami może szkodzić roślinom, ale i życiu mikrobiologicznemu w glebie, dlatego regularne badanie odczynu powinno być standardem. Z tego powodu w sklepiku DIONP są choćby kwasomierze, aby nie tylko uczyć o badaniu gleby, ale zaproponować konkretne rozwiązania. O tym jak w warunkach domowych zbadać pH gleby informujemy TUTAJ. Chemia do odkażania profesjonalnego Ogromnym problemem w amatorskim ogrodnictwie jest fakt, że część osób świadomie bądź nieświadomie kupuje i samodzielnie stosuje chemiczne środki ochrony roślin, które nigdy w ręce amatorów nie powinny trafić. Podział przez Ustawodawcę użytkowników środków ochrony roślin na profesjonalnych i nieprofesjonalnych (hobbystów, amatorów) został bardzo dokładnie opisany TUTAJ, a ma on kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa użytkownika oraz środowiska. Problemem jest to, że w dobie walki o zysk, część sklepów ogrodniczych poleca działkowcom lub ogrodnikom przydomowym zakup i użycie preparatów dla profesjonalistów, które często zawierają substancje czynne lub takie ich dawki, które w ogrodnictwie amatorskim nie mogą być stosowane. Dodatkowym obostrzeniem może być sama toksyczność takiej substancji dla człowieka i środowiska. To z tego powodu środki dla profesjonalistów mogą stosować tylko takie osoby, które ukończyły stosowny kurs zakończony egzaminem. Poważnym zagrożeniem dla działkowców, z którego często nie zdają sobie sprawy są środki chemiczne do dezynfekcji szklarni, które często mają działanie gazowe. Nie będziemy wymieniali ich nazw, ale tylko wskażemy, że te które sa obecne na rynku nie mogą być zgodnie z obowiązującym prawem stosowane w ogrodnictwie amatorskim. Bezwzględnie należy czytać etykiety środków jakie są nam polecane czy to w sklepie stacjonarnym, czy też internetowym. Jako klienci możemy kupić wiele środków chemicznych, ale zastosować wielu z nich nie możemy w myśl prawa, ale również i zdrowego rozsądku. Stosowanie silnych preparatów chemicznych do odkażania szklarni i tuneli w ogrodach działkowych jest nieporozumieniem i powinno być ganione, gdyż nie są dopuszczone do takich miejsc, mogą zagrażać zdrowiu oraz życiu stosującego i jego najbliższych, w tym sąsiadów obok, ale zwłaszcza zagrażają środowisku, bo taka osoba bez przeszkolenia, bez wiedzy na temat toksykologii może wyniszczyć całe życie mikro i makrobiologiczne w glebie, w tym skazić dr hab. inż. Paweł K. Bereś, mgr Beata Bereś (Ogrodnicy DIONP) Opracowano na podstawie własnego doświadczenia i literatury. Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). DIONP wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej